8 sierpnia 1863 roku stoczono jedną z trzech największych bitew Powstania Styczniowego – Bitwę pod Żyrzynem. Bój, jaki stoczył płk. Michał Jan Heydenreich-Kruk nad dowodzonymi przez por. Laudańskiego oddziałami carskimi, był największą zwycięską bitwą tego okresu. Siły rosyjskie liczyły 532 osoby (P. Estifew 1899, s. 902), siły polskie to ok. 3000 żołnierzy, w tym 1400 strzelców. Po przegranej bitwie 78 moskali przebiło się do Kurowa, ok. 150 poddało się, wielu poległo. Badania archeologiczne prowadzone w 2017 roku poprzedzające budowę drogi S17 potwierdziły że w miejscu bitwy pochowano w zbiorowej mogile 79 żołnierzy rosyjskich i dwóch oficerów (szczątki poległych zostały przeniesione do zbiorowej mogiły na cmentarzu parafialnym w Baranowie). Straty Polskie były o wiele mniejsze, gdyż zginęło 10 żołnierzy, a 50 zostało rannych (Z. Bieleń, Zwycięzca spod Żyrzyna, 2006, s. 73). Powstańcy zdobyli wówczas dwie armaty, 400 karabinów i 200 tysięcy rubli.
Wiadomość o tym zwycięstwie rozeszła się nie tylko po Królestwie Polskim, ale też po całej Europie.
Bitwa ta zyskała miano „Viktorii Żyrzyńskiej” i już dwa dni po bitwie w taki oto sposób relacjonowała je prasa podziemna „Bóg błogosławi walczącym za niepodległość. Nasze zwycięstwo płk Kruka nad Moskwą pod Żyrzynem dnia 8 sierpnia na zawsze pozostanie pamiętnym w historii naszego Powstania”.
Za to zwycięstwo wyróżniony został i awansowany do stopnia generała brygady Michał Jan Heydenreich pseudonim Kruk.
Uczestnicy tej bitwy tak zadziwili świat, że nawet prasa rosyjska pisała: „trudno zrozumieć, jak to było możliwe, iż garstka Powstańców, często dzieciaków i obdartych kosynierów, umiejących zaledwie broń w ręku utrzymać, zdobyła na regularnej, po europejsku zorganizowanej i wyćwiczonej armii, furgony i działa”.
To „zadziwienie” właściwie trwa do dziś.
O tej rocznicy nie można zapomnieć, nad tymi mogiłami nie można się nie pochylić.
Dbałość o narodowe tradycje i oddanie hołdu wszystkim tym, którzy przelewali krew o wolność Ojczyzny – to obowiązek i przywilej naszego pokolenia.
Chwała Bohaterom!